فقه و اصول فقه
از جمله اصلی‌ترين دروس معارف اسلامی و حوزوی در دانشگاه امام صادق (علیه السلام) می‌توان به دو علم فقه و اصول فقه اشاره کرد. همه دانشجویان این دانشگاه بنا به برنامه درسی رشته خود، تعدادی واحد درسی در اين دو حوزه را پشت سر می‌گذارند.
فقه علمی است که دانشمندان اسلامی در آن با استفاده از روش‌های صحیح فهم، از طریق متون و منابع دینی (اعم از قرآن کریم، احادیث پیامبر و اهل بيت او (علیهم السلام) و عقل) به استنباط و استخراج احکام الهی می‌پردازند. روش‌های استنباط و استخراج احکام شرعی از متون دینی را نيز در علمی تحت عنوان اصول فقه مدون کرده‌اند که دانشجويان و طلاب علوم اسلامی برای دست یافتن به احکام حقیقی الهی به آموختن آنها می‌پردازند. رساله‌های توضيح المسائل مراجع تقليد را بايد حاصل سال‌ها بررسی و مطالعه ایشان در منابع دينی با استفاده از روش‌های مدون در علم اصول فقه دانست. لازم به ذکر است که این دو عنوان درسی، اصلی‌ترين و محوری‌ترین دروس حوزه‌های علمیه را تشکیل می‌دهد و همه طلاب موظف هستند به تحصیل فقه و اصول فقه بپردازند و در صورت تمایل در کنار آن، به آموختن ديگر عناوين درسی در حیطه معارف اسلامی بپردازند.
حال ممکن است بپرسيد آموختن اين دو علم چه ارتباطی با رشته‌های تخصصی دانشگاه و اهداف آن دارد؟ مگر دانشگاه امام صادق (علیه السلام) حوزه است که همان دروس اصلی حوزه را دنبال می‌کند؟ در پاسخ به اين پرسش باید به چند نکته توجه داشت:
- بنابر اهداف و رسالت‌های دانشگاه، هر دانشجویی که به تحصيل در اين دانشگاه ابراز علاقه می‌کند می‌بایست علاوه بر دروس تخصصی به مطالعه دروس معارف اسلامی نيز بپردازد. از سوی ديگر معارف اسلامی مجموعه‌ای منسجم و به‌هم‌پیوسته است که از جمله مهم‌ترين دانش‌های آن همانا فقه و اصول فقه است. لذا هر کس که مدعی آشنایی با معارف اسلامی باشد نمی‌تواند این دو دانش را ناديده بگیرد. مجموعه بسیار با ارزشی از معارف دينی و آموزه‌های مذهبی در این دانش‌ها قابل کشف می‌باشد.
- دانشگاه امام صادق (علیه السلام) مهم‌ترین رسالت امروز خود را سرمایه‌گذاری بر توليد علوم انسانی اسلامی می‌داند. بدون شک می‌توان علم فقه را که دارای روش مدون می‌باشد نمونه‌ای از دانش‌های اسلامی بومی به شمار آورد که می‌تواند به عنوان الگویی برای تولید علم شناخته شود.
دانشجویان این دانشگاه بسته به نوع رشته تحصیلی خود، حدود 12-15 واحد درسی فقه و حدود 5-10 واحد درسی اصول فقه می‌آموزند. بر این اساس می‌توان گفت کسی که این دروس را به خوبی پشت سر بگذارد، بسته به رشته تحصیلی، در حدود شصت تا هشتاد درصد دروس تحصیلی حوزه را نیز آموخته است و می‌تواند باقیمانده آن را با شرکت در کلاس‌های حوزه دانشجویی دانشگاه تکمیل کند. چنین کسی در پایان تحصیل خود در دانشگاه علاوه بر تحصیل در یک رشته تخصصی، تقریبا تا پایان دروس سطح یک حوزه علمیه را آموخته است.
اندیشه اسلامی (طرح مطالعاتی آثار استاد شهید مطهری)
به منظور دست‌یابی دانشجویان به یک منظومه فکری منسجم هدف‌مند، مجموعه آثار و اندیشه‌های استاد شهید مطهری که به خوبی بيانگر روح و عمق معارف دینی می‌باشد، در دانشگاه امام صادق (علیه السلام) به عنوان منبع و متن درسی شناخته می‌شود و مورد تدریس قرار می‌گیرد.
از سال‌ها پیش با تلاش خودجوش برخی از دانشجویان دانشگاه و با حمایت رییس محترم دانشگاه این طرح به صورت غیر رسمی در دانشگاه راه‌اندازی شد و در سال 1378 به صورت رسمی در قالب 8 واحد درسی دانشگاه در آمد که در طی چهار نیم‌سال تحصیلی از بدو ورود دانشجویان به دانشگاه به ايشان ارائه می‌شود.
در اين طرح دانشجویان بر اساس يک برنامه منظم و از پیش تعيين شده بر اساس يک سیر مطالعاتی نظام‌مند به مطالعه آثار استاد شهيد مطهری می‌پردازند و در هر هفته پس از شرکت در گروه‌های مباحثه با حضور یک سرگروه به طرح شبهات و رفع اشکالات خود مبادرت می‌ورزند و در نهايت با حضور در کلاس درس می‌کوشند تا با استفاده از استاتید مجرب به نظام فکری استاد شهيد دست پیدا کنند. میزان توانمندی دانشجويان در آشنایی با اندیشه‌های استاد مطهری در گروه‌های مباحثه و همچنين در آزمون‌های منظمی که هر چهار هفته یکبار برگزار می‌شود، مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌گیرد.
این حرکت در دانشگاه امام صادق (علیه السلام) را باید سرآغاز نشر اندیشه‌های اين دانشمند بزرگ به شمار آورد به نحوی که امروز علاوه بر مراکز فرهنگی سراسر کشور مراکز آموزشی همانند حوزه‌های علميه نيز از آثار و اندیشه‌های استاد شهيد به عنوان منبع درسی بهره می‌برند.
تدبر و تفسیر قرآن کريم (طرح مطالعاتی تفسیر الميزان علامه طباطبایی)
بی‌شک قرآن کریم را باید منبع اصلی و محوری معارف اسلامی به شمار آورد که دریای بیکران و ژرف آموزه‌های آن تا ابد تشنگان معرفت را سیراب خواهد کرد. نمی‌توان کسی را یافت که بدون تدبر در این منبع عظیم اندیشه بتواند مدعی آشنایی با معارف اسلامی باشد. از این روی بخشی از دروس معارف اسلامی دانشگاه به تدبر و تفسیر در قرآن کريم اختصاص يافته است که با محوریت تفسیر گرانقدر الميزان اثر مرحوم علامه طباطبایی در دانشگاه امام صادق (علیه السلام) مورد تدریس قرار می‌گيرد.
این دروس که حدود 10 واحد درسی دانشجویان را تشکيل می‌دهد، پس از دو سال مطالعه اندیشه‌های استاد شهيد مطهری و در قالب پنج نیم‌سال تحصیلی ارائه می‌شود و دانشجويان همانند طرح مذکور پس از مطالعه میزان مقرر و مباحثه گروهی، در کلاس درس به تدقیق در معارف قرآنی می‌پردازند. دانشجويان در اين طرح تقريبا با نیمی از قرآن کريم را از طريق مطالعه تفسیر الميزان آشنایی پیدا می‌کنند و انتظار می‌رود پس از آشنایی اوليه با تفسیر خود به تکميل مطالعات قرآنی بپردازند. از اين روی دانشگاه اين امکان را فراهم آورده است که دانشجویان بتوانند در قالب واحدهای اختياری برای افزایش آگاهی‌های قرآنی خود اقدام نمايند.